کتاب بررسی هنر و ادبیات
توضیحات
کتاب بررسی هنر و ادبیاتنقد هنری که امروز در حیات هنری ملت ها نقش اساسی دارد، اگر بدرستی انجام گیرد معجزه ها می کند؛ به هنرمندان زمین گیر پروبال می دهد، هنرمندان بال گرفته را بالاتر می کشاند و آنانرا که بمدد بالهای ساختگی اوج گرفته اند به زیرمی آورد گذشته ازاین، نقاد ذوق نسل های انسانی را می پروراند و بقالب می ریزد. واما همین حربهء اعجاز کننده اگر بدست نااهل بیفتد و با بی اطلاعی بکاررود، مخرب و زیان بخش می گردد. کار منتقد، و یا دست کم کسی که به بررسی هنر و ادبیات می پردازد، آن نیست که چهارتا کتاب جلو خود بگذارد و بدون هیچ گونه طرح فکری و ارتباط منطقی، مطالبی از این کتاب وآن کتاب نقل کند و کنارهم بگذارد. مولف کتاب " بررسی هنر و ادبیات"، که پیداست در زمینهء کار خود روش و مطالعهء کافی و ممتد ندارد و یا اینکه لااقل به روش «متدیک» و «سیستماتیک» تجزیه و تحلیل و نقادی هنری آشنا نیست، بهمه جا دست انداخته و هرچه بدستش آمده با بی بندوباری و بدون نظم و ارتباط منطقی رویهم انباشته است. همینست که در این کتاب «نظریات هنرشناسان» در کنار «دستور زبان فارسی» و «صرف و نحو عربی» و «گرامرانگلیسی» قرار گرفته، و بحث در «پیدایش خط و زبان» بدنبال«جعبهء پرگار» و «مرکب چینی» و «خط کش مدرج» و «مداد پاک کن» آمده است. از آنجا که مولف از منابع مختلف و گاه متضاد مطالب خود را چشم بسته جمع آوری کرده، در بسیاری موارد یک مطلب را بچند بیان ضد و نقیض آورده و گفته های قبلی خود را نادانسته نقض کرده است، مثلا، در اوائل کتاب (که گویا هنوز معلومات مولف «کامل» نشده بوده است،) مولف مکتب سورئالسیم را پیش خود و تحت الفظی ترجمه کرده و آنرا «روشی که در رئالیسم بمنتهی درجه غلو و مبالغه کند» دانسته است، ولی چند فصل بعد تعریف درست سورئالیسم را بدست داده است. یا اینکه ، دریکجا می نویسد:«ناتورالیسم روشی است که فقط مظاهر زیبای طبیعت را نمایش می دهندوآنطور که هست نشان نمی دهند، بلکه آنسان که باید جلوه گر می سازند،» و سپس در چند صفحه بعد تعریفی را که درست نقطهء مقابل تعریف اولی است از این مکتب بدست می دهد: «درآثار (ناتورالیستها) همه جا ، نادرستی، خیانت، بدی، رذالت و نظایرآن بچشم میخورد.آثار آنان سرگذشت انسانهائیست که اراده ای ندارند و در زندان جبر و عوامل ارثی و شرایط اجتماعی محبوسند.»