ارزیابی کیفیت آب های زیرزمینی دشت شوش از جنبه شرب و کشاورزی

توضیحات

ارزیابی کیفیت آب های زیرزمینی دشت شوش از جنبه شرب و کشاورزیمقدمه آب یکی از ضروری‌ترین مواد برای زندگی بوده و وجود این منبع طبیعی اغلب یک نقش حیاتی در فرآیندهای اقتصادی و سیاسی بازی می‌کند. درحالیکه مقدار کلی آب در دسترس در جهان ثابت است و معمولا گفته میشود که برای تمامی تقاضاها کافی‌است ولی با این‌حال کیفیت و نیز توزیع آن در بخش‌های مختلف جهان یکسان نیست و در برخی موارد مشکلات کمبود و نامناسب بودن آن وجود دارد. بنابراین ضروری است تا جوامع بشری این کالای کمیاب را بجا و معقولانه مصرف و مدیریت کنند، بدین منظور لازم است تا اطلاعات دقیق و کافی درباره کیفیت این منبع طبیعی تحت تغییرات دائمی در نتیجه فرآیندهای بشری و نیروهای طبیعی، بطور مداوم در دسترس باشد. استفاده از آب‌هایزیرزمینی در کشور ما که فاقد منابع آب سطحی فراوان می‌باشد، از دیرباز رواج بسیار داشته است. امروزه نیز بخش مهمی از آب‌های مورد نیاز بخصوص در کشاورزی و برای مصارف شهری از منابع زیرزمینی تامین می‌شود( غلامعلی زاده آهنگر،1381). لذا بررسی وضعیت کیفی این آب‌ها با توجه به تاثیری که بر سلامتی انسانها دارد و نیز مشکلاتی که ممکن است در بخش‌های مختلف کشاورزی و صنعت به‌وجود آورد یک امر بسیار ضروری است (رحمت آبادی و همکاران،1387). در بخش کشاورزی با وجودی که مشکلات کمبود و نامناسب بودن آن وجود دارد. بنابراین ضروری است تا جوامع بشری این کالای کمیاب را بجا و معقولانه مصرف و مدیریت کنند، بدین منظور لازم است تا اطلاعات دقیق و کافی درباره کیفیت این منبع طبیعی تحت تغییرات دائمی در نتیجه فرآیندهای بشری و نیروهای طبیعی، بطور مداوم در دسترس باشد. استفاده از آب‌های آبیاری سابقه بسیار طولانی دارد و ظهور و افول بسیاری از تمدن‌ها با آب آبیاری و شور شدن اراضی در ارتباط بوده اما فقط در 50 سال اخیر بوده است که به کیفیت آب آبیاری بها داده شده است. مصرف آب شور ممکن است باعث کاهش محصول گردد، اما استفاده از آب سدیمی و یا شور- سدیمی موجب می‌شود که علاوه بر کاهش محصول، خصوصیات فیزیکی خاک نیز از بین برود، خراب شدن خصوصیات فیزبکی خاک به منزله بایر شدن اراضی است. لذا باید به جنبه‌های کیفی آب و امکان وجود عناصر زیان‌آور در آن توجه خاصی مبذول گردد (علیزاده ،1377). آبی را که ما برای زراعت به‌کار می‌بریم ، هیچ وقت به صورت خالص وجود نداشته و همواره محتوی مقدار مواد حل شده یا معلق می‌باشد، ناخالصی‌های آب تا جایی که از حد معینی تجاوز نکند مانع از مصرف آن نمی شود آنچه از نظر کشاورزی در رابطه با کیفیت آب مطرح می‌باشد تاثیر آن بر گیاه و خاک است. این تاثیر ناشی از ناخالصی‌های فیزیکی و شیمیایی موجود در آب می‌باشد، که عوامل محیطی نیز بعضا اثر آن را تشدید و یا تقلیل می‌کنند. در کشاورزی و به‌خصوص در مورد استفاده از آب‌های زیرزمینی به معیارهای فیزیکی کمتر توجه شده و بیشتر معیارهای شیمیایی مورد نظر است. روشهای زیادی برای طبقه‌بندی آب آبیاری وجود دارد و نیز حدودی که در این روش‌ها در نظر گرفته شده است،‌ در اکثر آنها با هم مشترک است (صداقت، 1387). به‌طور کلی کیفیت آب آبیاری را می‌توان به‌وسیله خصوصیات شیمیایی زیر مورد ارزیابی قرار داد. شوری یا غلظت کل نمک‌های حل شده در آب- سدیمی بودن یا غلظت سدیم موجود در آب نسبت به سایر کاتیون‌ها- ترکیبات آنیونی آب به‌ویژه غلظت کربنات‌ها و بی‌کربنات‌ها- غلظت سایر عناصری که ممکن است برای رشد گیاه مضر باشند( امام قلی زاده و همکاران، 1385).