فایل پرورش ماهيان سرد آبي از ساخت استخر تا برداشت محصول نمونه موردي قزل آلا

توضیحات

فایل پرورش ماهيان سرد آبي از ساخت استخر تا برداشت محصول نمونه موردي قزل آلااین فایل در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و استفاده میباشدمقدمه 4پرورش آبزیان 5مزایای پرورش آبزیان 6:: صرف انرژي كمتر 6:: استفاده از زمين براي رشد 6:: قابليت توليد مثل 7:: ضريب تبديل غذايي و صرفه اقتصادی آبزي پروري 7ویژگیهای ماهیان پرورشی 7علائم عمومی و کلی آزاد ماهیان 8تعریف ماهیان سرد آبی 8الف - ماهیان مناطق حاره ای 8ب- ماهیان آبهای گرم 9ج- ماهیان سرد آبی 9تاريخچه تكثير و پرورش ماهي سرد آبی 9آشنايي با گونه‌هاي مهم ماهيان سرد آبي 10الف : ماهي قزل الاي رنگين كمان : 10ب : ماهي قزل آلاي خال قرمز : 11ج: قزل آلاي دريايي ( ماهي آزاد درياي خزر ) : 11تاريخچه پرورش ماهي قزل آلا 12گذري بر دوران قبل از پرورش ماهي 12شرایط تولید 13مكان يابي 14اكوسيستم مناسب جهت پرورش ماهي 15روشهاي پرورش 16ساخت استخرهاي پرورشی 16حوضچه‌ها وسيستمهاي مختلف پرورش ماهي قزل آلا 17استخرها ي دايره اي يا حوضچه‌ها ي گرد 17محاسن استخرهاي گرد 18استخرهاي دراز كانالي 18حوضچه‌هاي پرورشي (تانك) 19حوضچه‌هاي پرورشي مستطيل شكل 20ماهي دار نمودن استخرها 21مقدار آب ورودي به استخرهاي بتوني 21تعويض آب استخرهاي بتوني 21استخرهاي خاكي: 22نحوه ساخت استخرهاي خاكي 23ماهي دار نمودن استخرهاي خاكي 23تميز كردن استخرهاي خاكي 23اصول احداث مزارع پرورشي ماهي 24مكان يابي 24منابع تامين آب 25منابع آب رو زميني 25معايب رودخانه‌ها 26مشخصات زمين 27نيازهاي پرورشي 28عوامل مؤثر بر رشد قزل آلا 28الف: عوامل محيطي 28ب: عوامل داخلي 34ج: عوامل تغذيه اي 341- پروتئين ها: 342- چربي ها: 353- قندها: 364- ويتامين‌ها 375- مواد معدني 38انواع بیماری‌های ماهیان 40بیماری‌های باكتریایی ماهیان 40بیماری‌های قارچی 41بیماری‌های ویروسی ماهیان 41نكات مورد توجه در انتخاب بچه ماهيان سالم براي پرورش 42مراحل آماده سازي بچه ماهيان براي حمل و نقل: 43الف: صيد 43ب: ضد عفوني بچه ماهيان قبل از انتقال 43ضدعفوني كردن بچه ماهيان نورس: 44حمل و انتقال بچه ماهيان به حوضچه‌هاي پرورش 44اثر مواد زايد ناشي از متابوليسم ماهي در حين حمل ونقل 45تغذيه ماهي قزل آلا 46روش‌هاي غذا دادن در مزارع پرورش ماهي قزل آلا 46تعيين توده زنده و ميزان جيره غذايي 47تعداد دفعات غذا دهي 47انواع جيره براي ماهي قزل آلا 48سايز توصيه شده غذاي خشك در تغذيه قزل آلاي رنگين كمان 49نكات ضروري در مورد انواع غذاهاي ماهي قزل آلا 50سطوح استفاده از مواد غذايي در جيره ماهي قزل آلا 51پيش بيني توليد و زمان فروش ماهي 52طول دوره پرورش با توجه به درجه حرارت آب و وزن ماهي 52مشخصات استخرهاي پرورش ماهي ( ميزان دبي آب ، توليدو مساحت استخر) 53صید ماهیان پرورشی : 53صید وعرضه ماهیان به بازار 54پرورش ازنظر جغرافیای اقتصادی بیشتر در مکانهایی قرار گرفته است که با آب کافی سطحی و قابل استفاده مشخص می گردد . 2پرورش آبزیان 2اگرچه براي پرورش آنها كارگاهاي مخصوصي احداث مي گردد ولي مي توان در آبهاي نسبتا خنك كه بصورت جويبار،چشمه،قنات و... است براي مصرف خانوادگي و توليد محدود پرورش داد. در حال حاضر ميزان توليد اين ماهي در كشور سالانه 10000 تن است كه بدون شك باز هم در اينده افزايش خواهد يافت. 3مزایای پرورش آبزیان 3ویژگیهای ماهیان پرورشی 5علائم عمومی و کلی آزاد ماهیان 5 6علامت مشخصه همگی آزاد ماهیان وجود باله چربی بدون شعاع دربین باله دمی و باله پشتی آنهاست. همگی ترجیح می دهند که در آبهای شفاف، غنی از اکسیژن وبیشتردرنهرها ورودخانه های کوهستانی و در دریاچه ها ی خنک زند گی کنند. اغلب بر روی شن و قلوه سنگها تخم ریزی کرده و کم تیغ و لذیذ میباشند.بشر به علت از بین رفتن زیاد تخم ماهی در طبیعت ونیزتخریب زیستگاه های مناسب ماهی در منابع طبیعی اقدام به تکثیرو پرورش مصنوعی ماهیان نموده است. بعضی از انواع انها علاوه برغذای طبیعی از غذای مصنوعی 'کنستانتره' نیز تغذیه می نمایند.. 6تعریف ماهیان سرد آبی 6امروزه ماهی شناسان ماهی های آبهای شیرین را بر اساس نیاز حرارتی آنها به سه گروه تقسیم میکنند.. 6الف - ماهیان مناطق حاره ای 6این ماهیان فقط در آبهای گرم می توانند زندگی کنند. به عنوان مثال وقتی در ماه هایی که درجه حرارت آب یه پایین تر از12 درجه سانتی گراد تنزل میکند تیلاپیا تلف میشود.. 6ب- ماهیان آبهای گرم 6این ماهیان محدوده حرارتی بالایی را تحمل میکنند. رشد اغلب انها در دمای 10 درجه سانتی گراد متوقف یا کند میشود.مهمترین ماهیان گرم ابی عبارتند از خانواده کپور ماهیان چینی و کپور ماهیان هندی 6ج- ماهیان سرد آبی 6این ماهیان قادر به تحمل درجه حرارت بیش از 25 درجه سانتیگراد به مدت طولانی نیستند. مهمترین گروه ماهیان سردابی مورد پرورش آزاد ماهیان میباشند. 6تاريخچه تكثير و پرورش ماهي سرد آبی 6آشنايي با گونه هاي مهم ماهيان سرد آبي 8شرایط تولید 10شرایط آب در اغلب موارد بهترین و مهمترین فاکتور در تولید و اثرات اقتصادی آن است. به طور کلی دو نوع آب از نظر استفاده قابل تفکیک هستند: 101. استفاده یک مرتبه آب در سیستم یکطرفه 102. استفاده آب در سیستم گردشی 10نوع دوم در آینده اهمیت ویژه ای خواهد یافت. زیرا با آلوده تر شدن آبها و نبودن آب کافی و غیره این سیستم بایستی جایگزین شود. 10- منبع آب: وجود يك منبع آبي مطمئن و دائمي در محل پرورش ضروري است و هر چقدر كارگاه و منبع آبي به هم نزديكتر باشند مفيد تر خواهد بود، البته بهتر است در محل كارگاه يك يا چند حلقه چاه براي مواقع ضروري حفر شود، چرا كه در طول دوره پرورش ممكن است با مواردي نظير كاهش جريان آب، آلودگي منبع آب مواجه شويم. 11اكوسيستم مناسب جهت پرورش ماهي: 11اين ماهي در جاهايي كه بستر شني و آب شفاف ، سرد ، سرشار از اكسيژن مي باشد اقدام به تخم ريزي مي نمايد . قزل آلا ي رنگين كمان مي تواند حرارت بالاتر و اكسيژن كمتر را نسبت به ساير آزاد ماهيان تحمل نمايد و در شرايط يكسان ، رشد سريعتري نسبت به قزل آلاي قهوه ا ي دارد. تخمهاي قزل آلا در 82 روز و 5 درجه كامل مي شود اما همين عمل در حرارت 10 درجه 41 روز طول مي كشد با دو برابر شدن دما همين 20 درجه فقط در مدت 5 روز كامل مي شوند. قزل آلا ي رنگين كمان ديرتر از ماهي قزل آلاي خال قرمز تخم ريزي مي نمايد. البته امروزه واريته هايي حاصل گرديده كه تخم ريزي آنها حتي جلوتر شروع مي شود . بهترين درجه حرارت براي رشد و نمو و سلامت طبيعي آن 12 سانتي گراد است (7 تا 9 دكتر عمادي) حال آنكه عالي ترين گرما براي رشد و نمو اقتصادي آن در صورت مناسب بودن كيفيت آب بين 15 تا 20 درجه سانتي گراد ( عمدتا 17 درجه سانتي گراد ) مي باشد. 11فصل تخم ريزي قزل آلا نسبت به محل و درجه حرارت متفاوت مي باشد ماهي قزل آلاي رودخانه اي و قزل آلاي قهوه اي در پاييز و ماهي قزل آلاي رنگين كمان در بهار تخم ريزي مي نمايند . در برخي از رودخانه ها ي كاليفرنيا كمتر ماهي داز سال مي باشد كه حداقل نوعي ماهي قزل آلا يا ماهي آزاد تخم ريزي نكند.(عمادي)1360 فصل و زمان تخم ريزي را مي توان به طرق مختلف جلو انداخت اين روشها شامل تخم گيري گزينشي – مصرف نور مصنوعي با كنترل زمان تابش –و تزريق هورمون هيپوفيز مي باشد . تخم گيري گزينشي حائز اهميت فراوان بوده و از اين طريق توانسته اند قزل آلاي رنگين كمان بهاره نژاد هات كريك Hotcreek را توليد كنند . احتمالاً هيچ عاملي در تنظيم نمو جنين و رشد آن به اندازه درجه حرارت مهم نمي باشد . تجربه نشان داده است ماهي قزل آلا ي رنگين كمان در درجه حرارت ثابت 5/15 درجه سانتي گراد هر ماه 5/2 سانتيمتر رشد مي كند و در حرارت 2/7 درجه سانتي گراد كمتر از 625/. سانتي متر در ماه رشد مي كند . 12ماهي قزل آلاي يكساله و بالغ مي تواند درجه حرارت بيشتر از 20 درجه سانتي گراد را براي مدتي بدون آنكه متحمل آسيب شود به خوبي پشت سر بگذارد .به منظور توليد تخم خوب ماهي قزل آلا ي رنگين كمان بايستي حداقل 6 ماه قبل از – تخم ريزي در اينكه بيشتر از 30/13 درجه سانتي گراد و ترجيحا بيشتر از 2/12 درجه سانتي گراد نباشد نگهداري شود(عمادي1360) 12براي توليد ماهي قزل آلا ي رنگين كمان با سرعت رشد زياد و تخم ريزي در سن 2 سالگي در 16 ماه اول بايستي آنها را در درجه حرارت نسبتا ثابت 15 درجه سانتي گراد نگهداري كرده و هنگام رسيدن به سن بلوغ حرارت را به حداكثر 2/12 درجه سانتي گراد كاهش داد. 12روشهاي پرورش : 12اين ماهي به روش مونو كاپو ( سيستم روش يك گونه اي ) ، پلي كاپو ( سيستم پرورش چند گونه اي ) به عنوان مثال پرورش همراه گياه برنج در شالي زار هاي مازندران صورت مي گيرد 12ساخت استخرهاي پرورشی: 12در ساخت استخرها باید نکاتی را مد نظر داشت: 12- شیب زمین به گونه اي باشد که آب به حالت ثقلی از استخر خارج گردد و نیاز به صرف هزینه نباشد. 12- ورودي و خروجی استخر به طور صحیح ساخته شود. خروجی باید به صورت سه شیاره ساخته شود تا بتوان اولا سطح آب را در استخر بسته به شرایط تنظیم نمود و ثانیا آب کف استخر خارج گردد. 13-آب قبل از وارد شدن به استخر به بالاي برجک هواده منتقل شود تا گازهاي مضر از آب جدا شوند. 13- شیب 2درصد براي استخرها ( ورودي به خروجی)در نظر گرفته شود تا فضولات کف همراه با جریان آب از استخر خارج شوند. بچه ماهی قزل آلا را می توان در تمام طول سال در مزارع رهاسازي نمود. وزن رهاسازي بهتر است حدود 10 گرم باشد تا هم دوره پرورش خیلی طولانی نشود و هم تلفات کمتر شود.(تلفات در وزن زیر 10 گرم بیشتر است) تعداد ماهی رهاسازي شده بستگی به مقدار دبی آب و وزن هدف دارد. به طور کلی به ازاي 7 لیتر در ثانیه می توان یک تن ماهی برداشت نمود حال اگر وزن هدف 400 گرم باشد براي تولید یک تن ماهی به 2500 قطعه بچه ماهی نیاز می باشد. 10 تا 15 درصد هم باید به عنوان تلفات در نظر گرفت. 13ظرفیت و تناژ پرورش بستگی به آب ورودي دارد و بر این اساس تعداد استخرها نیز متفاوت است ولی در هر حال چنانچه شیب زمین اجازه بدهد براي اینکه بتوان از آب حداکثر را نمود استخرها در در دو یا سه ردیف ویا حتی بیشتر احداث می نمایند.بطوریکه استخرهاي بچه ماهی در ردیف اول، پیش پرواري در ردیف دوم و در ردیف سوم ماهیان پرواري و آماده صید قرار می گیرند. براي بهترین بازده ارتفاع ریزش آب از یک ردیف به ردیف بعدي حدود 70 سانتیمتر می باشد.دیواره هاي بین استخرها باید به شکلی باشد که بتوان براي غذادهی و صید بر روي آنها حرکت کرد. 13اصول احداث مزارع پرورشي ماهي 19الف : دسترسي به آب و زمين مناسب از نظر كمي و كيفي در اين اساس ميزان حداقل آبدهي منبع آبي ميزان توليد با كمي اختلاف در ارتفاعات متفاوت از سطح درياي آزادمشخص مي شود . در برآورد اوليه به ازاي هر 10 ليتر در ثانيه آب جاري توليد 1 تا 5/1 تن ماهي قزل آلا در فضاي پرورشي صد متر مربعي تعيين مي گردد بنابراين با افزايش ميزان آب جاري به تناسب افزايش توليد نيز پيش بيني مي گردد براي تعيين ميزان نسبتاٌ دقيق آب دهي يك منبع آبي تغييرات و نوسانات در طول 5 تا 10 سال گذشته را مشخص مي كنيم . حداقل ميزان آبدهي در ماه هاي مهر قبل از بارندگي و دي و بهمن قبل از ذوب برفها مشخص مي شود منبع آبي نيز به تفكيك مورد بررسي قرار مي گيرند در صورت امكان مكان گل آلودي منبع آبي در فصول خاصي از سال وجود داشته باشد نحوه تامين آب اضطراري بايد مشخص باشد . علاوه بر انجام آزمايشهاي آب و بررسي كيفيت آب وضعيت سيل گير بودن محل منبع آبي ، طغيان شدن آب بايد مورد بررسي قرار گيرد متناسب بودن فضا با ظرفيت پرورش ماهي بايد پيش بيني گردد به طور مثال براي توليد 20 تن ماهي قزل آلا نياز به 3500 متر زمين براي استقرار اسخرها تاسيسات ساختمانها و غيره مي باشد . 20ب : دسترسي به راه هاي ارتباطي بايد از دو جنبه مورد بررسي قرار گيرد 1 20- مرحله ساخت مزرعه كه بايد فاصله آن از نزديكترين شهربه جهت كاهش هزينه حمل مصالح در نظر گرفته شود 202- مرحله بهره برداري از مزرعه به منظور نظارت و مديريت مزرعه تامين نيازمنديهاي دارويي و غذايي جابجايي كاركنان فروش محصولات توليدي خريد بچه ماهي راه ارتباطي مورد بررسي قرار مي گيرد . 20دسترسي به برق و تلفن ، دسترسي به بازار غذا و فروش ماهي ، امكان سكونت مدير مزرعه . 20منابع تامين آب : 20منابع تامين آب به دو دسته زير زميني و رو زميني تقسيم مي شود . 20منابع آب رو زميني 201- چشمه: ميزان آب يكنواخت خنك بدون آلودگي با حرارتي تقريباٌ ثابت در تمام طول سال ودر اغلب موارد بدون يخبندانهاي زمستاني مي باشد . معايب چشمه ها بستگي به ميزان گازهاي محلول درآب از قبيل ازت و كمبود اكسيژن محلول وco2 بيش از آبهاي جاري است . چشمه ها به سه گروه سقوطي و حوضچه اي و گسترده مي باشد . 202- قنات : كيفيت آب قناتها نز مانند چشمه هاي سقوطي و حوضچه اي است و معايب ان مانند چشمه ها مي باشد دماي آب بستگي به تونل ارتباطي به چاه مادر و چاهكهاي مسير آبرساني دارد . 213- رودخانه : آب رودخانه ها نوسانات دما و آب دهي دارد بنابراين براي برنامه ريزي توليد مبناي حداقل آب دهي متوسط چند ساله ( 10 تا 20 ساله ) بررسي ميگردد . از محاسن آنها عذم وجود آهن محلول است . رودخانه هاي مناسب پرورش ماهي قزل آلا درجه حرارت بين 4 تا 18 درجه دارد . شفاف است و بسترش قلوه سنگي يا شني مي باشد سيل آبي هم نمي گردد . نهرها و رودخانه هايي كه از مناطق مردآبي مي آيند به هيج وجه مناسب پرورش ماهي قزل آلا نمي باشند . 21معايب رودخانه ها : 21وجود گل آلودگي و احتمال ورود هرز آبهاي سطحي به داخل منبع آبي احتمال طغيان آب و سيل آبيشدن منبع آبي و سيل گيري مزرعه به دليل سرعت زياد در مواقع بارندگي هاي شديد و يا ذوب شدن ناگهاني برفها . رسوب گذاري زياد گل ولاي كه لايروبي آنها هزينه زيادي خواهد داشت احتمال يخبندان آب رودخانه در بعضي شرايط خاص . نوسانات حرارتي زياد . احتمال ورود آلودگي هاي انگلي و باكتريهايي و غيره به دليل وجود ماهيان بومي در رودخانه . نوسانات ميزان آب دهي. 21منابع آب زير زميني : 21عبازتند از چاه ها و قناتها . 21كيفيت آبهاي زير زميني و چشمه تقريباٌ مشابه هستند و اين نوع آبها داراي درجه حرارت نسبتاٌ يكسان در طول سال مي باشد . آبهاي زير زميني فاقد آلودگي هستند و از معايب آنها فوق اشباع بودن آب چاه با گازهايي نظير ازت ، دي اكسيد كربن و نيز كمبود اكسيژن و محدوديت دسترسي مي باشد . 21انواع چاه ها عبارتند: 211- از چاه آرتزين : عمق اين نوع چاه ها در مناطق مختلف كشود متفاوت است آب به طور ( ثقلي ) و در اثر فشارهاي جانبي در سطح زمين جاري مي شود و بعظاٌ فاصله ارتفاع پرتاب از سطح زمين 5/1 متر بالاتر و عمق متوسط اين نوع چاه ها 70 تا 80 متر مي باشد . 212- چاه عميق و نيمه عميق : اين نوع چاه ها را در مناطقي حفر مي كنند كه آب در سفره هاي زير زميني در اعماق بيش از 20 متري از سطح زمين قرار دارد . 223- آب سطحي : در حاشيه نهر ها و مجاورت رودخانه ها جايي كه سطح آب سفره هاي زيرزميني بالا مي باشد حفر مي كنند . 22آب مورد نياز مزارع پرورش قزل آلاي رنگين كمان حداقل ميزان آب جاري با كيفيت مناسب ظرفيت توليد يك مزرعه را تامين مي نمايد . هر چه آب جاري بيشتر در اختيار باشد به همان اندازه مي توان ماهي قزل آلاي بيشتري توليد نمود در رابطه آب مورد نياز بر مبناي نياز اكسيژن محاسبه مي شود به طور كلي به ازاء هر كيلوگرم توليد ماهي قزل آلا نياز به 7/0 تا يك ليتر در دقيقه آب جاري نياز مي باشد .اين مقدار آب به نسبت افزايش درجه حرارت و يا ارتفاع از سطح درسا افزايش مي يابد . به عنوان يك راهنماي تقريبي مي توان گفت براي توليد يك تن ماهي قزل آلا در سال حدود 10 ليتر در ثانيه آب مورد نياز است . ظرفيت آب كانالهاي بتوني بر حسب كيلوگرم براي جزيان 10 ليتر در ثانيه آب جاري براي ماهي مي باشد . 22مشخصات زمين : 22در انتخاب محل مناسب موارد زير بررسي مي گردد . 221- بافت خاك : ( پس از احداث تاسيسات استخر مشكل رانش خاك پيش نيايد ) 222- در معرض ورود آب هرزآبي سطحي و سيل آب نباشد . 223- در معرض فرسايش و يا ريزش كوه نباشد . 224- داراي شيب ملايم باشد . 225- از نظر وضعيت زمين به گونه اي باشد كه ورود و خروج آن به راحتي انجام شود . 226- به راحتي قابل دسترس باشد به خصوص در فصول سرد . 227- به منبع انرژي برق نزديك باشد . 22متوسط نفوذپذيري آب در انواع خاك يا بافت هاي مختلف بر حسب سانتي متر بر ثانيه : 225 22لاي سيلت 225/2 22لوم 223/1 22لوم سي 228/0 22رسي لاي 2225/0 22رس لاي 2205/ 23رس 23